Słownik pojęć związanych z duale Ausbildung

Abschlussprüfung – Egzamin kończący program „duale Ausbildung”, składający się z części teoretycznej i praktycznej.

absolwent duale Ausbildung – Uczestnik programu „duale Ausbildung”, który ukończył cały proces szkolenia i zdobył zawodowe kwalifikacje.

Ausbildungsberuf – Zawód, dla którego oferowany jest program kształcenia dualnego.

Ausbildungsbetrieb – Firma, w której odbywa się praktyczna część kształcenia dualnego; miejsce, gdzie uczniowie rozwijają umiejętności zawodowe.

Ausbildungsdauer – Czas trwania programu kształcenia dualnego, zazwyczaj trwający 3 lata.

Ausbildungskoordinator – Osoba odpowiedzialna za koordynację programu kształcenia dualnego w firmie.

Ausbildungsordnung – Oficjalny dokument opisujący strukturę i zakres kształcenia dualnego dla konkretnego zawodu.

Ausbildungsvertrag – Umowa o kształcenie dualne, zawierana pomiędzy uczniem a firmą, regulująca zobowiązania stron w trakcie programu.

Ärztekammer –  instytucja odpowiedzialna za nadzorowanie i ocenę programów kształcenia dualnego oraz przeprowadzanie egzaminów końcowych zawodów medycznych

Azubi/Azubine – uczeń/uczennice duale Ausbildung (skrót od Auszubildende(r) )

Berufsausbildungsbeihilfe (BAB) – Zasiłek / dodatek uczniowski z niemieckiego Urzędu Pracy dla osób na duale Ausbildung, które nie mają jeszcze zdobytego zawodu lub studiów w Polsce. Celem tego świadczenia jest wspieranie ucznia (stażysty/praktykanta), który uczy się poza miejscem zamieszkania rodziców i musi się sam utrzymać.

Berufsausbildungsvertrag – zobacz: Umowa duale Ausbildung

Berufsschule – Szkoła zawodowa, w której uczestnicy duale Ausbildung zdobywają teoretyczne podstawy związane z ich wybranym zawodem. Więcej o tym, jak wygląda edukacja w Niemczech przeczytasz tu

Betriebliche Ausbildung – Aspekt kształcenia dualnego skupiający się na praktycznym szkoleniu w zakładzie pracy.

Bewerbungsmappe – Komplet dokumentów rekrutacyjnych (na duale Ausbildung lub do pracy w Niemczech) w specjalnej teczce.
Zawiera m.in. Deckblatt (strona tytułowa z Twoim zdjęciem), CV, list motywacyjny. Mile widziane jest też świadectwo praktyk, kopie dyplomów, certyfikatów i inne dokumenty potwierdzające kompetencje. Wszystkie dokumenty muszą być oczywiście w języku niemieckim. Więcej o tym jak wygląda samodzielne zgłoszenie się na duale Ausbildung przeczytasz tu

W programie „Główka pracuje” Bewerbunsmappe nie jest wymagana. Zgłoszenie powinno zawierać CV, list motywacyjny, (może być w języku polskim), skan świadectwa z ostatniej klasy szkoły średniej + matura, formularz zgłoszeniowy. Szczegóły

Blockunterricht – zobacz: Blokowe zajęcia

blokowe zajęcia – Sposób nauki na duale Ausbildung, polegający na tym, że kilka tygodni „z rzędu” uczeń jest w szkole, a później kilka tygodni na praktykach w Zakładzie pracy

certyfikat językowy – Najczęściej, żeby zgłosić się na duale Ausbildung, trzeba mieć znajomość języka niemieckiego na poziomie B2 potwierdzony certyfikatem. Centra egzaminacyjne to: TELC, Goethe Institut, DSH oraz TestDaF. W programie „Główka pracuje” certyfikat językowy nie jest wymagany.

certyfikat zawodowy – Oficjalny niemiecki dokument potwierdzający uzyskanie kwalifikacji zawodowych w ramach kształcenia dualnego.

CV duale Ausbildung – Jeden z elementów zgłoszenia na duale Ausbildung. Zwyczajowo wymaga profesjonalnego zdjęcia. W CV powinny się znaleźć następujące kategorie: Dane osobowe – oprócz danych kontaktowych nie zapomnij o dacie i miejscu urodzenia, stanie cywilnym, liczbie posiadanych dzieci. Podsumowanie zawodowe – opis jak się oceniasz i na jaką pozycję aplikujesz (opcjonalne). Wykształcenie – również ze szkołą średnią i końcową średnią ocen; informacje podaj achronologicznie. Doświadczenie zawodowe – daty, nazwa firmy, miejscowość, kraj, stanowisko, zakres obowiązków i najważniejsze osiągnięcia. Umiejętności i zajęcia dodatkowe. Zainteresowania i hobby. Na koniec, w lewym dolnym rogu napisz miejsce i datę oraz podpisz się.

Opcjonalnie możesz dodać Referencje z kontaktem do poprzednich pracodawców.

czas trwania duale Ausbildung – Duale Ausbildung w Niemczech trwa od 2 do 3,5 roku (w zależności od zawodu). W programie „Główka pracuje” kształcenie dualne jest trzyletnie.

dobre oceny – Średnia ocen z polskiej szkoły średniej powinna być w okolicach 4,0. Czasem pracodawca zwraca uwagę tylko na poszczególne przedmioty, np. matematyka, chemia, fizyka, niemiecki, zachowanie. Jeśli oceny są słabsze, możesz skonsultować je z nami.

duale Ausbildung – Program kształcenia dualnego. Łączy naukę teoretyczną w szkole (ok. 30% czasu) z praktyką w firmie (ok. 70%) i ma na celu zdobycie zawodowych kwalifikacji.
Prowadzony jest w ramach współpracy między szkołami zawodowymi i firmami. W Niemczech jest ponad 320 zawodów, których naucza się w ramach kształcenia dualnego. Zawód musi być uznany przez Federalne Ministerstwo Edukacji, dzięki czemu w każdej firmie uczy się danego zawodu tak samo.
Duale Ausbildung to popularny system nauki zawodu, który nie ma swojego odpowiednika w Polsce. Szkolnictwo zawodowe ma w Niemczech dużo większą rangę, czego dowodem jest fakt, że aż 8 na 9 niemieckich szkół średnich, to szkoły zawodowe.

duales Studium – Studia dualne w Niemczech. Podobnie jak duale Ausbildung polegają na nauce teorii, w tym przypadku na uczelni i odpłatnych praktykach w zakładzie pracy.

egzamin końcowy – Państwowy test sprawdzający wiedzę i umiejętności ucznia duale Ausbildung po zakończeniu kształcenia dualnego. Jest realizowany przez właściwą izbę, np.  Industrie- und Handelskammer (IHK), Wirtschaftskammer, Ärztekammer, Steuerberaterkammer.

Fachrichtung – Specjalizacja lub dziedzina zawodowa, w której odbywa się kształcenie dualne.

Ferie podczas duale Ausbildung – zobacz: Urlop

Firma – zobacz: Zakład pracy

formalności w Niemczech – Po podpisaniu umowy duale Ausbildung przyszły uczeń musi wybrać kasę chorych, założyć konto w banku oraz poszukać mieszkania. Dzięki umowie może wynająć mieszkanie, ponieważ potwierdza ona stałe, miesięczne zarobki i jest honorowana przez wynajmujących (Vermieter). Zobacz: umowa duale Ausbildung

Główka pracuje – Cleveres Köpfchen – program edukacyjny niemieckiego urzędu pracy, oferujący duale Ausbildung dla Polaków na ułatwiony warunkach (poziom języka na starcie kształcenia dualnego – B1).

Harmonogram programu „Główka pracuje” – Wrzesień – początek naboru na kolejny rok szkolny. Od listopada do maja – rozmowy kwalifikacyjne (termin zależy od zawodu), czerwiec – podpisanie umów o duale Ausbildung z pracodawcami, lipiec – załatwianie podstawowych formalności np. konto w banku, kasa chorych, wynajem mieszkania. Początek nauki w ramach kształcenia dualnego: 1 sierpnia lub 1 września (termin zależy od zawodu).

Handwerkskammer –  instytucja odpowiedzialna za nadzorowanie i ocenę programów kształcenia dualnego oraz przeprowadzanie egzaminów końcowych zawodów rzemieślniczych

Industrie- und Handelskammer (IHK) – Izba Przemysłowo-Handlowa, instytucja odpowiedzialna za nadzorowanie i ocenę programów kształcenia dualnego oraz przeprowadzanie egzaminów końcowych zawodów z branży przemysłowej i handlowej

język niemiecki poziom – zobacz: Poziom języka

kontrakt zawodowy – zobacz: Umowa duale Ausbildung

koordynator kształcenia – Osoba w zakładzie pracy, odpowiedzialna za organizację i nadzór nad przebiegiem programu kształcenia dualnego.

kształcenie dualne – zobacz: duale Ausbildung

Kształcenie zawodowe – W Niemczech kształcenie zawodowe jest o wiele bardziej poważane niż w Polsce i jest jego kilka rodzajów: dualne kształcenie zawodowe (duale Ausbildung, czyli nauka w firmie i szkole zawodowej), kształcenie zawodowe w szkole (Schulische Ausbildung, czyli nauka wyłącznie w szkole, bez wynagrodzenia uczniowskiego – dotyczy niektórych zawodów np. asystent socjalny, wychowawca/pedagog, asystent informatyk, asystent laboratorium, tłumacz ustny), kształcenie maturalne, studia i studia dualne, doskonalenie zawodowe.

lokalizacja duale Ausbildung – Oferty duale Ausbildung dostępne są w całych Niemczech. Lokalizację najłatwiej sprawdzić szukając konkretnej firmy, albo przez stronę niemieckiego urzędu pracy Bundesagentur für Arbeit 

Zakłady pracy w „Główka Pracuje” znajdują się we wschodnich landach Niemiec – Mecklenburg-Vorpommern, Brandenburg, Sachsen. Zobacz mapkę

matura a duale Ausbildung – Aby rozpocząć naukę w niektórych zawodach, trzeba mieć polską maturę, ponieważ jest to równoważne z 10 klasą niemiecką. Jeśli nie masz polskiej matury, a masz ukończoną w Polsce szkołę policealną (po szkole średniej), to również jest to traktowane jak 10. klasa w Niemczech.

Meisterprüfung – Egzamin mistrzowski, który może być podjęty po ukończeniu programu kształcenia dualnego, otwierający drogę do wyższych stanowisk i zarobków.

Minijob – Zatrudnienie na maksymalnie 70 dni w roku, o maksymalnym miesięcznym wynagrodzeniu wysokości 520 euro, bez konieczności opłacania żadnych składek poza ubezpieczeniem emerytalnym.

możliwości po duale Ausbildung – Jako Polak, Polka, masz następujące możliwości rozwoju kariery zawodowej po ukończeniu systemu dualnego. Jest to m.in. praca jako specjalista w firmie, w której zdobyłaś_eś zawód, praca jako specjalista w innej firmie z Niemiec lub Polski, Weiterbildung – dalsze kształcenie na studiach w Niemczech, dalsze kształcenie doskonalące zawód itp. Więcej

nabór na duale Ausbildung – rozpoczyna się najczęściej z rocznym wyprzedzeniem – w sierpniu lub wrześniu. Dlatego uczniowie, którzy chcą zacząć kształcenie dualne np. w roku szkolnym 2025 zgłaszają się na początku klasy maturalnej (we wrześniu) w 2024 r.

oferty nauki na duale Ausbildung – Ogłoszenia firm, szukających uczniów na duale Ausbildung. Największą bazę ogłoszeń znajdziesz na stronie Bundesagentur für Arbeit. Jeśli chcesz rozpocząć duale Ausbildung na łatwiejszych warunkach przejrzyj oferty programu edukacyjnego „Główka pracuje” 

perspektywy zawodowe – Możliwości rozwoju kariery i znalezienia zatrudnienia po ukończeniu programu kształcenia dualnego (duale Ausbildung). Jeśli zależy Ci na pracy, w której będziesz dobrze zarabiać, awansować i rozwijać się, to duale Ausbildung jest dla Ciebie.

plan kształcenia dualnego – Plan ramowy kształcenia dualnego, określający cele, treści i przebieg szkolenia.

plan nauczania – Dokument określający zakres materiału teoretycznego i praktycznego dla danego zawodu.

początek duale Ausbildung – Nauka zaczyna się 1 sierpnia lub 1 września, w zależności od zawodu. Informację znajdziesz zawsze w ofercie nauki.

polskie obywatelstwo – Osoby z polskim obywatelstwem mogą wziąć udział w uproszczonej rekrutacji na duale Ausbildung, dzięki programowi „Główka pracuje”. Bez polskiego obywatelstwa również można skorzystać z „Główka pracuje”, ale trzeba znać język niemiecki na poziomie B2 oraz mieć ze swojego kraju wizę do Niemiec.

poziom języka – Najczęściej na duale Ausbildung wymagany jest poziom języka niemieckiego B2, potwierdzony certyfikatem. W programie „Główka pracuje” na start wystarczy znajomość na poziomie B1 (podstawowy komunikatywny). Zobacz, jaki poziom języka masz obecnie

pracodawca w duale Ausbildung – zobacz: Zakład pracy

praktyka zawodowa – Okres, w którym uczestnik programu zdobywa praktyczne umiejętności w zakładzie pracy..

praktyki wewnętrzne – Szkolenie praktyczne w obrębie zakładu pracy, umożliwiające zdobycie umiejętności praktycznych związanych z danym zawodem.

praktyki zewnętrzne – Dodatkowe szkolenia praktyczne, często organizowane poza zakładem pracy, celem poszerzenia umiejętności ucznia duale Ausbildung.

proporcje nauki teoretycznej i praktycznej – Podczas kształcenia dualnego większy nacisk kładzie się na praktykę, więc nauka w zakładzie pracy zajmuje najczęściej 70% całego czasu. Teoria w szkole zajmuje odpowiednio 30%.

przebieg duale Ausbildung – Zajęcia w szkole odbywają się od poniedziałku do piątku, od rana ok. 7 godzin. Praktyki u pracodawcy odbywają się w godzinach, w których działa zakład pracy, więc trzeba brać pod uwagę pracę zmianową. W połowie duale Ausbildung odbywa się cząstkowy egzamin, a na koniec egzamin końcowy. zobacz: Egzamin końcowy.

przedmioty na duale Ausbildung – podczas duale Ausbildung uczniowie w szkole zawodowej na zajęciach teoretycznych uczą się nie tylko przedmiotów zawodowych, ale również poszerzają swoją wiedzę ogólną z przedmiotów: język niemiecki, WOS, wychowanie fizyczne oraz często matematyka, język angielski.

schulische Ausbildung – Rodzaj Ausbildung, który odbywa się tylko w szkole zawodowej, gdzie zdobywa się wiedzę teoretyczną (dotyczy niektórych zawodów np. asystent socjalny, wychowawca/pedagog, asystent informatyk, asystent laboratorium, tłumacz ustny).
W Niemczech Ausbildung dzieli się na schulische i betriebliche (duale Ausbildung).Przeczytaj o systemie edukacji w Niemczech

start duale Ausbildung – zobacz: początek duale Ausbildung

staż pracy – Czas nauki na duale Ausbildung liczy się do stażu pracy w Niemczech.

studia w Niemczech – zobacz: Duales Studium

stypendium podczas kształcenia dualnego – zobacz: Wynagrodzenie uczniowskie

szkolenie praktyczne – Część kształcenia dualnego, w której uczestnik zdobywa umiejętności praktyczne wykorzystywane w pracy zawodowej. 

szkolenie teoretyczne –  Część programu dualnego obejmująca naukę w szkole zawodowej, gdzie uczniowie zdobywają wiedzę teoretyczną.

szkoła zawodowa – Placówka edukacyjna, w której odbywa się część teoretyczna kształcenia dualnego. Nie mylić z polską szkołą zawodową (obecnie branżową). Przeczytaj o systemie edukacji w Niemczech

teoria zawodowa – Element programu kształcenia dualnego obejmujący naukę teoretyczną w szkole zawodowej.

ubezpieczenie społeczne – Każdy uczeń duale Ausbildung jest włączony w system niemieckich ubezpieczeń społecznych.. Podczas kształcenia dualnego zakład pracy co miesiąc opłaca składkę społeczną.

ubezpieczenie zdrowotne – Każdy uczeń duale Ausbildung przy pierwszych formalnościach wybiera swoją kasę chorych. Pracodawca przez okres trwania kształcenia dualnego, co miesiąc, opłaca składkę zdrowotną.

umowa duale Ausbildung – Umowa kształcenia dualnego o naukę i pracę, zawierana pomiędzy uczniem a zakładem pracy, regulująca zobowiązania stron w trakcie nauki.

urlop podczas duale Ausbildung – Uczeń podczas kształcenia dualnego nie ma ferii, ani wakacji, lecz minimum 24 dni urlopu w roku.

wakacje podczas duale Ausbildung – zobacz: Urlop

Weiterbildung – Dalsze kształcenie i szkolenia po ukończeniu kształcenia dualnego, pozwalające na rozwijanie umiejętności i zdobywanie specjalizacji.

wiek ucznia – Najczęściej firmy szukają osób od 18-25 roku życia, jednak granica wieku się przesuwa i obecnie np. w programie „Główka pracuje” przyjmowane są osoby w wieku 37, a nawet 42 lata.

wschodnie landy Niemiec – Obszar działania programu „Główka pracuje”, głównie w obszarze przygranicznym czyli Mecklenburg Vorpommern, Brandenburg, Sachsen.

wsparcie mentora – Pomoc doświadczonego pracownika z zakładu pracy, udzielana uczestnikowi programu kształcenia dualnego.

wymagania – Ogólne wymagania zakładów pracy to: znajomość języka niemieckiego na poziomie komunikatywnym oraz dobre oceny. Pozostałe wymagania zależą od zakładu pracy i zawodu.

wynagrodzenie uczniowskie – Comiesięczne, ustalone w umowie o duale Ausbildung stypendium, otrzymywane przez uczestnika kształcenia dualnego. Stypendium jest wypłacane przez zakład pracy niezależnie, czy w danym miesiącu uczeń miał więcej zajęć w szkole, czy w zakładzie pracy.

zakład pracy – Firma, w której odbywa się praktyczna część kształcenia dualnego. Tu uczniowie rozwijają umiejętności zawodowe. Musi byc akredytowana przez właściwa izbę np.  Industrie- und Handelskammer (IHK), Wirtschaftskammer, Ärztekammer, Steuerberaterkammer.

zakwaterowanie podczas duale Ausbildung – Podczas duale Ausbildung uczniowie mieszkają przeważnie w Niemczech, w miejscowości blisko zakładu pracy, aby mieć do niej blisko. Jest tak, ponieważ aż ok. 70% czasu spędza się na zajęciach praktycznych. Jeśli szkoła nie jest w miejscowości, w której znajduje się zakład pracy i jest od niej znacznie oddalona, na czas nauki teorii uczeń mieszka w internacie. Czasami jest możliwe mieszkanie w Polsce i codzienne dojeżdżanie do firmy i szkoły, ale nie rekomendujemy tego ze względu na duże zmęczenie dojazdami.

zarobki na duale Ausbildung – zobacz: Wynagrodzenie uczniowskie

zawody duale Ausbildung – Istnieje ponad 320 oficjalnie uznanych zawodów, w których można zdobyć duale Ausbildung. Niemiecki rynek pracy cały czas weryfikuje zapotrzebowanie na konkretne zawody, więc każdego roku dochodzą nowe lub już istniejące są aktualizowane. Całą listę zawodów, w których można zrobić kształcenie dualne w Niemczech możesz zobaczyć tu

zgłoszenie na duale Ausbildung – zobacz: Bewerbungsmappe